Płaca minimalna w Polsce. Krótka historia "najniższej krajowej"
Wyrażenie „płaca minimalna” weszło do użytku już w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej – w 1956 roku. Miało ono za zadanie określić minimalny poziom całości lub części wynagrodzenia, który był gwarantowaną stawką dla pracowników za pełen wymiar pracy. Innymi słowy – pracownicy mieli zagwarantowane, że za swoją pracę nie zarobią mniej niż wskazana stawka.
Jak obliczano wysokość najniższej krajowej?
Na przełomie lat 70 i 80 XX wieku płaca minimalna używana była głównie w celu tworzenia tabel stawek wynagrodzenia zasadniczego za wykonaną pracę. W 1982 roku zaczęto ustalać poziom wynagrodzenia najniższego oraz wysokość najniższej stawki wynagrodzenia zasadniczego w najniższej kategorii zaszeregowania.Dopiero na przełomie lat 80 i 90 ustalono, że wysokość minimalnego wynagrodzenia będzie stanowiła jednocześnie najniższą stawkę wynagrodzenia zasadniczego w najniższej kategorii zaszeregowania.
Płaca minimalna. Kto ustala wysokość najniższej krajowej?
Na przestrzeni lat ustalaniem wartości płacy minimalnej zajmowała się Rada Ministrów, a następnie (od 1990 roku) Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej. Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu, która zdjęła ten obowiązek z ministra pracy weszła w życie dopiero w 2002 roku. Funkcjonuje ona do dziś.
Według danych z ZUS-u, w 1950 roku przeciętne wynagrodzenie Polaków wynosiło 6 612 złotych. Kwota ta może wydawać się niemała, jednakże w tym momencie należy zaznaczyć, że w tamtych latach polski złoty miał zupełnie inną wartość, niż obecnie.
PLZ – taki symbol polskiej waluty funkcjonował jeszcze w latach 90 XX wieku. Wszystko zmieniło się 1 stycznia 1995 roku, kiedy w Polsce doszło do denominacji złotego. Reforma walutowa zmieniła symbol PLZ na PLN, a co najważniejsze – wprowadziła nową jednostkę pieniężną. Jeden nowy złoty odpowiada 10 000 starych polskich złotych.
Ile jesteś w stanie kupić za 500 zł? Choć trudno w to uwierzyć, kiedyś Polacy byli w stanie przeżyć za tę kwotę, a nawet o połowę mniejszą, cały miesiąc. Tyle wynosiła wówczas najniższa krajowa. Oczywiście trzeba zaznaczyć, że ceny na polskim rynku były wtedy zupełnie inne.
Ile wynosi płaca minimalna?
Od 1 stycznia 2023 r. najniższa krajowa wzrosła do 3490 zł. Rok temu było to natomiast 3 010 zł brutto. Ile wynosiła w 1995 roku tuż po denominacji złotego? Według archiwum PIT było to – uwaga – 280 zł!
Płaca minimalna na przestrzeni lat
Okres obowiązywania | Wysokość w złotych |
1.04.1995 | 280 |
01.07.1995 | 295 |
01.10.1995 | 305 |
01.01.1996 | 325 |
01.04.1996 | 350 |
01.07.1996 | 370 |
01.01.1997 | 391 |
01.02.1997 | 406 |
01.07.1997 | 450 |
01.02.1998 | 500 |
01.01.1999 | 528 |
01.11.1999 | 670 |
01.03.2000 | 700 |
01.01.2001 | 760 |
01.01.2003 | 800 |
01.01.2004 | 824 |
01.01.2005 | 849 |
01.01.2006 | 899,10 |
01.01.2007 | 936 |
01.01.2008 | 1 126 |
01.01.2009 | 1 276 |
01.01.2010 | 1 317 |
01.01.2011 | 1 386 |
01.01.2012 | 1 500 |
01.01.2013 | 1 600 |
01.01.2014 | 1 680 |
01.01.2015 | 1 750 |
01.01.2016 | 1 850 |
01.01.2017 | 2 000 |
01.01.2018 | 2 100 |
01.01.2019 | 2 250 |
01.01.2020 | 2 600 |
01.01.2021 | 2 800 |
01.01.2022 | 3 010 |
01.01.2023 | 3 490 |