Podwórko — Autor: pexels, zdjęcie ilustracyjne

Idziesz „na pole” czy „na dwór”? Która forma jest poprawna? Wyjaśniamy!

Name: Energywave w Bydgoszczy
Uploaded: 2022-08-08T12:38:14+00:00
Description: Energywave w Bydgoszczy

D.P

2023-09-14 8:04

Miałeś kiedyś na sobie badejki? Wybrałeś się do golorza? A może w twoim ogródku stoi babok? - choć wiesz, że nic nie wiesz, takie słowa były niegdyś powszechnie używane na Kujawach i Pomorzu. Niektóre z nich, takie jak: bebzun, brachol czy bida używane są nawet po dziś dzień. Niektóre regionalizmy używane są do tej pory. Na przykład "na dwór" i "na pole", co w praktyce oznacza to samo. Która forma jest poprawna?

Więcej z kategorii

wokół nas

Tak wyglądały kiedyś Jatki, budowa Mostu Uniwersyteckiego i Zielonych Arkad. Zobacz stare zdjęcia Bydgoszczy [GALERIA]

ludzie z pasją

To tu latami bydgoszczanie chodzili pod prysznic, gdy nie mieli łazienek. Tu jest słynny "dom pod trzema orłami". O tym osiedlu powstał nawet komiks!

Historia

Tajemnicze miejsce w Kujawsko-Pomorskiem. Tylko nieliczni odwiedzili Zamczysko na trasie Bydgoszcz-Gdańsk [GALERIA]

Puby, restauracje, kluby

Nowy lokal gastronomiczny w zabytkowym tramwaju w Bydgoszczy. Poczułem się jak w Warsie, ale sto lat temu [GALERIA]

Turystyka

Bydgoszcz w TOP 5 najpiękniejszych miejsc w kraju. Autorzy rankingu nazywają ją bliźniaczką Amsterdamu

Na pole czy na dwór? Ostrzałka czy temperówka? Niektóre słowa, na co dzień używane w jednym regionie, w drugim mogą być niezrozumiałe, a nawet śmieszne. Regionalizmy na przestrzeni lat stały się nieodzownym elementem naszej kultury. Skąd się jednak wzięły?

Energywave w Bydgoszczy

Na pole vs na dwór. Która forma jest poprawna?

Regionalizmy, czyli pewne wyrażenia używane przez lokalną społeczność w obszarze języka mówionego powstały najczęściej wieki temu. Idealnie pokazuje to przykład – pole vs dwór. Określenie przestrzeni, która znajduje się za naszym domostwem swoje korzenie ma w popularnych w dalekiej przeszłości majątkach ziemskich.

W ten sposób to, co jest na zewnątrz, określane mianem dwór, odnosi się do bogatych domów szlacheckich (zwanych dworami). Inna sytuacja była na polskich wsiach, gdzie życie wyglądało zupełnie inaczej. Stąd, na przykład w Małopolsce (gdzie niegdyś dominowała prowincja) do dziś używa się zwrotu „idę na pole”, czyli „wychodzę poza dom”. W województwie kujawsko-pomorskim, w tym w Bydgoszczy powszechnie używaną formą (ze względu na dawny podział ziem i zabór pruski) dominuje wyrażanie „na dworze”.

Dawne gwary wywarły wpływ na dzisiejsze słownictwo. Dla przykładu słowo „dwór” w Słowniku Języka Polskiego ma obecnie 6 znaczeń, w tym „otwartą przestrzeń na zewnątrz domu”. Stało się to na przestrzeni lat, ponieważ język ewoluuje. Wiele zwrotów, czy wyrazów, których używamy obecnie - w przeszłości mają zupełnie inne znaczenie.

Zatem, która forma będzie obecnie poprawna - "na dwór" czy "na pole"? Odpowiedź brzmi - obie są poprawne! Wynika to z wyżej wspomnianej ewolucji języka polskiego. Jeśli obydwa zwroty posiadają wspólne znaczenie - możemy używać ich naprzemiennie. Tak samo dzieje się w przypadku szlafroka i porannika lub kartofli i ziemniaków.

Warto zaznaczyć tutaj, że zarówno słowo "szlafrok", jak i "kartofle" to wyrazy wzięte z języka niemieckiego - kartoffeln, czyli po polsku ziemniaki i schlafen - z niemieckiego spać (szlafrok możemy mieć na sobie zarówno rano jak i wieczorem). Słowa te powstały w czasach zaborów i wywodzą się z regionów przynależnych do Niemiec. Następnie rozprzestrzeniły się na cały kraj.

Gwara kujawsko-pomorska. Co śmieszy nas dzisiaj, a kiedyś było normą?

Innym przykładem jest słowo „bida”, oznaczające nic innego jak biedę. Może zaskoczy Cię fakt, że to wyrażenie wywodzi się właśnie z naszego regionu. Gwara kujawska była niegdyś niezwykle bogata.

Masz na sobie badejki? Wybrałeś się do golorza? Czy w twoim ogródku stoi babok? - o co może chodzić? Już tłumaczymy. Dawni Kujawianie nosili badejki, czyli kąpielówki, golorz to fryzjer, a babok – strach na wróble. Jakie jeszcze słowa występowały w dawnej gwarze na terenie naszego regionu? Zobacz naszą listę.