Gwara kujawsko-pomorska. Co oznaczają te słowa? Dla mieszkańców województwa to pestka! Rozwiąż QUIZ

Wpływ rozbiorów Polski na język Kujaw i Pomorza

Historia Kujaw i Pomorza miała ogromny wpływ na język mieszkańców tych terenów. Widoczne są tu przede wszystkim wpływy niemieckie, głównie w czasie zaborów. Rozbiory Polski miały ogromny wpływ na rozwój języka polskiego, szczególnie w rejonach.

Tereny obecnego województwa kujawsko-pomorskiego znalazły się pod zaborem pruskim. Język niemiecki był obowiązkowy w szkołach, administracji, a nawet w nazwach miast i ulic. Przykładem jest Bydgoszcz, która w tamtym czasie nosiła nazwę Bromberg.

Mimo to, Polacy, trzymając się swojej tożsamości narodowej, starali się pielęgnować język ojczysty w domach i na co dzień.Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, język polski odzyskał pełną swobodę. Wówczas nazwy ulic z powrotem stawały się polskie. Przykładem jest m.in. ulica Gdańska w Bydgoszczy, którą do 1920 roku nazywano Danzigerstraße. Danziger, oczywiście od miasta Gdańsk, które w okresie zaborów (podobnie jak Bydgoszcz) nosiło niemiecką nazwę.

Wkrótce język polski zaczął przeżywać swój renesans, także na Kujawach i Pomorzu. Język mieszkańców tych przez wieki zmieniał się na przestrzeni lat.

Gwara kujawska a wielkopolska. Podobieństwa językowe

Warto zacząć od tego, że gwary kujawsko-pomorskiej tak naprawdę nie ma. Województwo kujawsko-pomorskie powstało dopiero w 1999 roku, czyli 26 lat temu. Regionalizmy, które używane były, bądź też nadal są, na terenie regionu zaczerpnięte są z gwary kujawskiej.

Kujawy to ważna część regionu. Sama nazwa wskazuje, że województwo znajduje się na terenie Kujaw oraz dawnego Pomorza, którego stolicą w przeszłości była zarówno Bydgoszcz, jak i Toruń (w różnych okresach). Gdańsk był wówczas Wolnym Miastem Gdańsk, autonomicznym miastem-państwem, pod ochroną Ligi Narodów.

Województwo kujawsko-pomorskie dzieli wiele wspólnych cech językowych z Wielkopolską. Mają one swoje korzenie w pruskich wpływach. Przykładem może być słowo „kartofle” (ziemniaki), wywodzące się z niemieckiego „Kartoffeln”. Podobnie jak w Wielkopolsce, w Kujawsko-Pomorskiem popularne jest wyrażenie „iść na szagę” (na skróty), które również najprawdopodobniej pochodzi z języka niemieckiego.

Wspólne i lokalne regionalizmy

Wielkopolska i Kujawsko-Pomorskie mają wiele wspólnych regionalizmów, ale są też słowa charakterystyczne wyłącznie dla Kujaw, Bydgoszczy, Torunia, Inowrocławia i mniejszych miejscowości. Regionalizmy to słowa, zwroty lub formy gramatyczne typowe dla danego regionu.

Zanik regionalizmów. Czy gwara kujawsko-pomorska jest na wymarciu?

Gwara kujawsko-pomorska zanika z powodu globalizacji, urbanizacji i wpływu języka ogólnopolskiego. Choć część regionalizmów przetrwała, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, ich liczba w codziennym użyciu maleje. W miastach takich jak Bydgoszcz czy Toruń regionalizmy używane są głównie przez starsze pokolenia.

Kiedy powstał język polski?

Język polski zaczął kształtować się w X wieku, a najstarsze zapisy słów pochodzą z XII wieku. Początkowo rozwój języka polskiego był kształtowany przez wpływy języków sąsiednich – niemieckiego, czeskiego oraz łaciny. Polski należy do zachodniosłowiańskiej grupy języków indoeuropejskich.

Najpopularniejsza gwara w Polsce

Najpopularniejszą gwarą w Polsce jest gwara śląska, używana głównie na Śląsku. Charakteryzuje się dużą liczbą zapożyczeń z języka niemieckiego, czeskiego i węgierskiego, co wynika z historycznych wpływów tych narodów na region. Gwara śląska ma swoje odmiany w zależności od konkretnej części Śląska, ale wspólne cechy to specyficzna wymowa, słownictwo i struktura gramatyczna. Wciąż jest powszechnie używana, szczególnie wśród starszego pokolenia, i stanowi ważny element tożsamości regionalnej Ślązaków.

Gwara kujawsko-pomorska. QUIZ

Regionalizmy Kujaw i Pomorza mają długą historię i wiele cech wspólnych z gwarą Wielkopolski. Niektóre z tych wyrazów są wciąż używane, podczas gdy inne odeszły w zapomnienie. Czy wiesz, co oznaczają? Sprawdź swoją wiedzę w naszym quizie. Spróbuj swoich sił!