Małe, ale bogate. Historyczne miasteczko z Kujaw i Pomorza jest siódmym najzamożniejszym w regionie [RANKING]

• Radzyń Chełmiński wyróżnia się na tle regionu, znajdując się w czołówce najbogatszych miasteczek Kujaw i Pomorza.
• Miasto, choć niewielkie, zajęło siódme miejsce w rankingu "Wspólnoty", osiągając dochód per capita w wysokości 6261,21 zł.
• Jakie historyczne dziedzictwo kryje się za sukcesem Radzynia Chełmińskiego i jakie zabytki warto odwiedzić?

Radzyń Chełmiński wśród najbogatszych miasteczek Kujaw i Pomorza. Historia, zabytki i współczesny rozwój

Radzyń Chełmiński, położony na malowniczym Pojezierzu Chełmińskim w województwie kujawsko-pomorskim, to niewielkie, ale wyjątkowo bogate historycznie miasto. Choć liczy zaledwie kilka tysięcy mieszkańców, w najnowszym rankingu magazynu „Wspólnota” (2025) znalazło się w pierwszej dziesiątce najzamożniejszych miasteczek regionu. To dowód na to, że Radzyń potrafi łączyć bogate dziedzictwo z dynamicznym rozwojem.

Kujawsko-Pomorskie w czołówce kraju

Z danych przedstawionych w raporcie wynika, że w 2024 roku średni dochód per capita w województwie kujawsko-pomorskim wyniósł 701,54 zł, co dało regionowi trzecie miejsce w kraju – zaraz po Mazowszu (881,79 zł) i Pomorzu Zachodnim (718,50 zł). To jeden z najlepszych wyników w ostatnich latach, kiedy Kujawy i Pomorze zajmowały miejsca od 2. do 8. w zestawieniu.

Najzamożniejsze miasteczka regionu

Według rankingu liderem w kategorii „miasteczka” w województwie kujawsko-pomorskim został Brześć Kujawski, z dochodem 8524,57 zł na mieszkańca. Drugie miejsce zajął Barcin (6801,98 zł), a trzecie – Solec Kujawski (6507,01 zł).

W rankingu opracowanego na podstawie danych z magazynu „Wspólnota” nie brakuje miast historycznych. Na siódmym miejscu w regionie znalazł się Radzyń Chełmiński, osiągając dochód 6261,21 zł per capita. W skali kraju miasto zajęło 123. pozycję wśród najbogatszych miasteczek Polski.

Miasto o królewskich korzeniach

Historia Radzynia Chełmińskiego sięga głęboko w średniowiecze. W XI wieku ziemie te należały do państwa Bolesława Chrobrego i Mieszka II. Już w 1224 roku pojawia się pierwsza wzmianka o miejscowości, a chwilę później gród został zdobyty przez Krzyżaków. W 1234 roku Piotr z Dusburga pisał o budowie zamku „castri de Redino”, który wkrótce stał się siedzibą komtura zakonu.

Dalszy los Radzynia Chełmińskiego związany jest z działalnością Zakonu Krzyżackiego i późniejszymi dziejami Prus Królewskich. W 1397 roku w Radzyniu założono Towarzystwo Jaszczurcze, a w 1440 roku miasto stało się jednym z miast-założycieli Związku Pruskiego. Po II pokoju toruńskim w 1466 roku Radzyń powrócił do Polski i stał się siedzibą starosty niegrodowego.

W okresie zaborów (1772–1920) miasto znalazło się pod panowaniem pruskim, by po odzyskaniu niepodległości ponownie wrócić do Polski. W historii Radzynia zapisał się m.in. Stanisław Bolesław Kostka, działacz społeczny i polityk, członek zarządu Banku Ludowego, a w 1920 roku – komisaryczny burmistrz miasta.

Radzyń Chełmiński. Zabytki, które opowiadają historię

Radzyń Chełmiński to prawdziwa perła architektury gotyckiej. Najważniejszym zabytkiem są ruiny zamku krzyżackiego z lat 1310–1330, wzniesionego z cegły na planie czworoboku. To jeden z najlepiej zachowanych przykładów architektury obronnej zakonu w Polsce.

Na uwagę zasługują także inne zabytki:

• Gotycki kościół św. Anny – z XIV wieku, odbudowywany po pożarach w XVII stuleciu, z barokowym wnętrzem i obrazem Bartłomieja Strobla Koronacja Marii ze św. Łukaszem i św. Mikołajem z 1643 roku.
• Kaplica św. Jerzego z ok. 1340 roku – dawniej szpitalna, dziś zachowana w gotyckiej formie.
• Synagoga z końca XIX wieku.
• Dwór „Na Zielonym Wzgórzu” – drewniany, z przełomu XVIII i XIX wieku, otoczony starym parkiem.
• Zabytkowa zabudowa miejska z końca XVIII i początku XX wieku, w tym charakterystyczne drewniano-murowane kamienice przy pl. Towarzystwa Jaszczurczego.
• Drewniany dom z 1838 roku przy ul. Waryńskiego oraz liczne kapliczki przydrożne z XIX wieku.

W okolicach miasta zachowały się również pozostałości dawnego grodziska chełmińskiego, które pełniło funkcję obronną od IX/X wieku do połowy XIII wieku.