Spis treści
- Proces degradacji miast w Polsce
- Czym jest degradacja miejska?
- Nowe miasto z kujawsko-pomorskiego już kiedyś miało prawa miejskie
- Przyczyny utraty praw miejskich w dwudziestoleciu międzywojennym
- Dlaczego polskie wsie traciły prawa miejskie?
- Te wsie w Kujawsko-Pomorskiem były kiedyś miastami
Proces degradacji miast w Polsce
Proces degradacji miast, czyli pozbawienia praw miejskich, był dość częsty w Polsce, szczególnie w okresach zaborów czy w czasach trudności ekonomicznych. W przypadku województwa kujawsko-pomorskiego istnieją miejscowości, które przeszły przez ten proces, a dziś są wsiami o bogatej historii.
Czym jest degradacja miejska?
W przeszłości wiele miast w Polsce zdążyło stracić nadana wcześniej prawa miejskie. Przyczyny degradacji były różne, choć głównie były to czynniki ekonomiczne. Stawało się to głównie za sprawą reform administracyjnych. Miasta traciły powoli swoje funkcje społeczne, gospodarcze i administracyjne, stając się mniej zurbanizowane.
Zjawisko to wiązało się następnie ze zmniejszającą się liczbą mieszkańców, środków kultury, szkół i miejsc pracy.
Nowe miasto z kujawsko-pomorskiego już kiedyś miało prawa miejskie
1 stycznia 2024 miejscowości z województwa kujawsko-pomorskiego: Kikół, (powiat lipnowski), Gąsawa (powiat żniński) i Bobrowniki (powiat lipnowski) po długich staraniach, jako jedne z 34 wsi w Polsce, otrzymały prawa miejskie. Co ciekawe, Bobrowniki były już miastem w przeszłości.
Lokację miejską otrzymały w 1403 roku. W 1784 roku były częścią powiatu dobrzyńskiego na terenie ziemi dobrzyńskiej w województwie inowrocławskim. W 1827 roku, Brobrowniki jako miasto rządowe Królestwa Kongresowego, należały do obwodu lipnowskiego w województwie płockim. W dniu 13 stycznia 1870 roku utraciły one prawa miejskie.
Przyczyny utraty praw miejskich w dwudziestoleciu międzywojennym
Wiele miast w Polsce utraciło prawa miejskie w 1934 roku w wyniku reformy administracyjnej, dość mało znanej w naszej historii. Miała ona na celu usprawnienie zarządzania państwem i uporządkować nieład panujący w miejskiej strukturze państwa, którego brak jasności wciąż można dostrzec w wielu publikacjach z tamtego okresu.
Miasta, które nie mogły utrzymać swoich funkcji gospodarczych, przekształcano w gminy wiejskie, co miało pozwolić na lepsze zarządzanie i ograniczenie kosztów. To z kolei miało pomóc zwalczyć kryzys gospodarczy.
W wyniku reformy administracyjnej z 1934 roku wiele miejscowości straciło prawa miejskie, a były to decyzje podyktowane zarówno kwestiami praktycznymi, jak i ekonomicznymi oraz politycznymi.
Dlaczego polskie wsie traciły prawa miejskie?
Na przestrzeni lat proces utraty praw miejskich dla wielu miejscowości w Polsce był związany z kilkoma czynnikami. To przede wszystkim:
- Rozbiory Polski, gdzie władze zaborcze uznawały takie miasta za zbyt małe i mało znaczące.
- Powstania narodowe, gdzie władze zaborcze jako karę za zaangażowanie w działania odbierały prawa miejskie wielu miejscowościom.
- Reformy administracyjne dokonywane w XIX wieku i w okresie międzywojennym.
Te wsie w Kujawsko-Pomorskiem były kiedyś miastami
Również na terenie kujawsko-pomorskiego znajdują się miejscowości, które przeszły przez ten proces i dziś zamiast miastami, są wsiami o bogatej historii. Znajdziesz je w naszej galerii.