Zając wielkanocny to anglosaska bogini płodności czy uratowany przed śmiercią ptak? Znamy pogańskie korzenie chrześcijańskich świąt

Kiedy urodził się Jezus? Wiele wskazuje na to, że jesienią

Zgodnie z Pismem Świętym, tuż przed narodzeniem Jezusa, na rozkaz Cezara Augusta, przeprowadzano spis ludności w państwie, co wymagało, aby każdy powrócił do swojego rodzinnego miasta. Ze względu na długość podróży, która w niektórych przypadkach trwała ponad tydzień, uznano, że taki spis nie może być przeprowadzany zimą, gdyż podróże wtedy byłyby znacznie utrudnione.

Zgodnie z Ewangelią św. Łukasza, pasterze, cytując „przebywali pod gołym niebem i strzegli nocą swych trzód”. Według historyków, zgodnie z tradycją, stada owiec wypuszczano na pastwiska na tydzień przed Paschą, co miało miejsce pod koniec marca. Natomiast przepędzano je z powrotem do owczarni najpóźniej do połowy listopada.

Gwiazda Betlejemska to koniunkcja między Saturnem a Jowiszem z 7 r. p.n.e.?

Z kolei astronomowie zwracają uwagę, że zjawisko, które mogło być nazwane "Gwiazdą Betlejemską", mogło być koniunkcją między Saturnem a Jowiszem, która miała miejsce w 7 roku p.n.e. i z pewnością musiała być zaobserwowana w północnym Izraelu. Wydarzenie to zgadza się z możliwym okresem narodzin Chrystusa, który datowany jest między 8 a 6 rokiem p.n.e. Koniunkcja, widoczna na niebie jako strumień jasnego światła, miała miejsce w październiku.

Skąd więc data 25 grudnia?

Data 25 grudnia została zaczerpnięta z pogańskiego obrzędu. W tradycji słowiańskiej ten dzień obchodzono jako przesilenie zimowe, będące radosnym świętem ku czci "odradzającego się" Słońca i triumfu światła nad ciemnością. Chrześcijanie przejęli tę datę, gdyż była ona już częścią pogańskiego obrzędu i postanowili nadać jej chrześcijańskie znaczenie, czyniąc dzień 25 grudnia dniem Bożego Narodzenia.

Zając Wielkanocny. Jak atrybut pogańskiej bogini znalazł się w tradycji chrześcijańskiej?

W Wielkanocy również odnajdziemy wpływy poganizmu, zarówno słowiańskiego, jak i celtyckiego. Przykładem jest zając, który stanowił element święta nadchodzącej wiosny - Jarych Godów. Pradawni Słowianie wierzyli, że anglosaska bogini wiosny Eostre/Ostara, w tamtych czasach przemieniała się w zająca. Jej święto obchodzono w Brytanii i to na długo przed śmiercią Jezusa z Nazaretu.

Pierwsze wzmianki o Eostre pochodzą z 725 roku. Według opisu anglosaskiego mnicha Bede Czcigodnego, w czasie Eosturmonap, poganie oddawali cześć Eostre - bogini światła, świtu, odrodzenia i płodności, poprzez organizację wielkich biesiad. To wydarzenie miało miejsce na długo przed ustanowieniem chrześcijańskiego Święta Wielkanocy.

Od imienia bogini pochodzi nazwa „Easter”. Skąd natomiast wzięły się pisanki?

To od imienia bogini wiosny zawdzięczamy angielską nazwę Święta Wielkiej Nocy – Easter i niemieckiego – Ostern. Co ciekawe, na przestrzeni lat powstało wiele legend o bogini Eostre. Jedna z nich podaje, że pewnego zimowego dnia znalazła ona rannego ptaka i chcąc go uratować, przemieniła go w zająca. Mimo przemiany, zając nadal zachowywał swoją naturalną ptasią cechę znoszenia jaj. W uznaniu za uratowanie życia, zając udekorował kilka jaj i podarował je Eostre jako prezent.

Badacze jednoznacznie zaprzeczają, że w legendę tę wierzyli poganie obchodzący Jare Gody, ponieważ jest ona sprzeczna z wieloma źródłami historycznymi. Musiała ona zatem powstać na długo po upadku Jarych Godów i powstaniu chrześcijańskich Świąt Wielkanocnych. W ok. XVII wieku chrześcijanie przejęli zajączka i nadali mu religijne znaczenie. Konkretnie grzesznika, który podąża za Chrystusem i bierze lekcje z jego nauki.

Późniejsze legendy również trafiły do chrześcijańskiej kultury. Powstał m.in. zwyczaj malowania jajek – pisanek, natomiast zając stał się wiosennym zastępcą świętego Mikołaja, który w Wielkanoc roznosi dzieciom upominki.

Te błędy najczęściej popełniamy w Wielkanoc. Sprawdź, czy i ty robisz to źle