Zmiana czasu z letniego na zimowy 2025. Kiedy przestawiamy zegarki? To wpływa na zdrowie i depresję sezonową

• Zmiana czasu, wprowadzona w Polsce w 1977 roku z myślą o korzyściach ekonomicznych, budzi coraz większe kontrowersje.
• Mimo planów UE, Polacy wciąż przestawiają zegarki, a 80% z nich opowiada się za zniesieniem tej praktyki.
• Zmiana czasu na zimowy w 2025 roku nastąpi 26 października, przynosząc krótsze dni i wpływając na zdrowie.
• Jak zmiana czasu wpływa na nasze samopoczucie i co mówią badania na temat depresji sezonowej?

Zmiana czasu w Polsce. Skąd się wzięła i po co ją wprowadzono?

W 1977 roku, gdy wprowadzono w Polsce zmianę czasu, wierzono, że rozwiązanie to przyniesie znaczące korzyści ekonomiczne. Zarówno dla państwa i przedsiębiorstw w skali makro, jak i dla gospodarstw domowych w skali mikro. Z czasem okazało się jednak, że przestawianie zegarków dwa razy w roku generuje spore koszty, a do tego negatywnie wpływa na zdrowie. Wymusza to bowiem dostosowanie „zegara biologicznego” do nowych warunków. I to dwa razy w roku.

Polacy przeciw zmianie czasu

Nieprzypadkowo w badaniach społecznych aż 80% Polaków opowiada się za zniesieniem tej praktyki.

Mimo licznych dyskusji i zapowiedzi rezygnacji ze zmiany czasu, w Polsce wciąż obowiązuje dwukrotne przestawianie zegarków. W ostatnią niedzielę marca zegary przesuwamy z czasu zimowego na letni, a jesienią – odwrotnie.

Co ciekawe, jeszcze w 2019 roku Parlament Europejski ogłosił plany odejścia od tego rozwiązania w ciągu dwóch lat, jednak na deklaracjach się skończyło i do dziś obywatele muszą dopasowywać swój rytm dnia do zmiany czasu.

Zmiana czasu na zimowy 2025. Kiedy przestawiamy zegarki?

Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 4 marca 2022 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego w latach 2022–2026, czas zimowy będzie wprowadzany w ostatnią niedzielę października.

W 2025 roku nastąpi to w nocy z soboty 25 na niedzielę 26 października – o godzinie 3:00 cofniemy zegarki na godzinę 2:00. W praktyce oznacza to dodatkową godzinę snu, ale też wcześniejsze zapadanie zmroku. Co ważne, w tym roku zmiana wypada wcześniej niż zwykle, dlatego warto już teraz zapisać tę datę w kalendarzu, by uniknąć nieporozumień.

Krótsze dni i wcześniejszy zmrok. Wpływ zmiany czasu na codzienne życie

Zmiana czasu z letniego na zimowy sprawi, że dni zaczną robić się znacznie krótsze. 21 czerwca bieżącego roku mieliśmy przesilenie letnie – wówczas miał miejsce najdłuższy dzień w roku. Trwał on średni 16 godzin i 47 minut.

Od tego momentu słońce zachodzi szybciej i wschodzi później – każdego dnia o zaledwie kilka minut. Tak będzie działo się aż do 21 grudnia, gdy nastąpi najkrótszy dzień w roku. Będzie on trwał średnio 7 godzin i 40 minut (w zależności od miejsca zamieszkania).

Zmiana czasu z letniego na zimowy sprawi, że nasz dzień po 25 października skróci się jeszcze o godzinę. Faktem jest, że słońce wschodzić będzie szybciej – jednak w tym czasie większość z nas będzie w pracy lub właśnie będzie do niej dojeżdżać. W trakcie dnia ze słońca już nie skorzystamy – zachodzić będzie o godzinę szybciej niż w przypadku, gdybyśmy nie przestawiali zegarków do przodu.

Depresja sezonowa i brak światła. Co mówią badania?

Parę lat temu badania Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie wykazały, że liczba pacjentów z objawami depresji rośnie w okresach mniejszego nasłonecznienia. Światło, podobnie jak powietrze czy jedzenie, jest niezbędne do życia – jego brak zaburza rytm wydzielania melatoniny, co sprzyja apatii i obniżonemu nastrojowi.

Brak słońca. Jak radzić sobie z jesiennym spadkiem nastroju?

Specjaliści zalecają stosowanie lamp imitujących światło słoneczne, specjalnych budzików świetlnych czy urządzeń emitujących światło przez kanały słuchowe. Skutecznym sposobem poprawy samopoczucia są także podróże do słonecznych krajów, zwłaszcza późną jesienią czy zimą.

Jeśli wyjazd nie jest możliwy, pomocne są długie spacery – najlepiej dwugodzinne – aby dostarczyć organizmowi niezbędnej dawki światła. Pamiętajmy również o przyjmowaniu witaminy D, której będzie brakować naszemu organizmowi szczególnie jesienią i zimą, a także o odpowiedniej dawce snu.

Jak zadbać o zdrowy sen jesienią i zimą?

Jak zadbać o zdrowy sen? Na to pytanie na przełomie 2024 i 2025 roku odpowiedzieli nam naukowcy z Laboratorium Badań nad Snem działającego przy Centrum Pomocy Psychologicznej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Podstawą są dwa czynniki.

- Musi być ciemno i cicho - to podstawa. Nie trzeba inwestować w drogie rolety, wystarczą porządne zasłony. Czasem nawet nie zdajemy sobie sprawy, że się w nocy przebudzamy i nie rozumiemy, czemu rano jesteśmy zmęczeni. Kiedyś z żoną budziliśmy się co noc dokładnie o godz. 3.15. Nie mogliśmy dojść dlaczego. W końcu nastawiliśmy budziki na godz. 3 i czekaliśmy. Kwadrans później usłyszeliśmy trzaśnięcie drzwi na klatce schodowej. To sąsiad wychodził ze swoim psem, wilczurem. Porozmawialiśmy i załatwione – mówił Tadeusz Pracki, naukowiec.