Czy w Polsce musimy być zameldowani? Co dalej z "obowiązkiem meldunkowym"?

Czy za brak meldunku grożą nam konsekwencje?

Zgodnie z prawem, każdy obywatel Polski ma obowiązek zameldować lub wymeldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego, a także zgłosić wyjazd poza granice kraju oraz powrotu. Jak wskazuje Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych - obowiązek meldunkowy to przepis bez sankcji, służący jedynie celom ewidencyjnym i potwierdzeniu faktu pobytu osoby w miejscu, w którym się zameldowała.

Jeśli nie spełnimy tego obowiązku – mówiąc krótko: nie zameldujemy się – nie grożą nam za to żadne konsekwencje. Organizacja zwraca uwagę na fakt, że przepisy zdecydowanie częściej posługują się pojęciem miejsca zamieszkania a nie stałego pobytu.

- Niestety dla samorządów meldunek to nadal obowiązujące źródło informacji, więc samorządy muszą opierać się na danych meldunkowych – zaznacza organizacja.

Miejsce zamieszkania a stałe zamieszkanie. Czym się różnią?

OPOS podaje tutaj przykład art. 5 pkt 9 ustawy Kodeks wyborczy. Zgodnie z jego treścią stałe zamieszkanie powinniśmy rozumieć jako zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem. Czym zatem różni się stałe zamieszkanie od miejsca zamieszkania?

Organizacja przytacza tu definicję miejsca zamieszkania, tym razem z art. 25 Kodeksu cywilnego, który brzmi niemalże identycznie, jak miejsce stałego zamieszkania z poprzedniego dokumentu.

Dodatkowo OPOS zwraca uwagę, że mieszkańcy płacą podatki podatki w miejscu zameldowania, a nie faktycznego zamieszkania, co stanowi problem dla samorządów, które uzależniają udział w podatkach od liczby mieszkańców.

- Jasnym jest, że mieszkaniec ma możliwość, by zadeklarować chęć płacenia podatku w miejscu zamieszkania, które jest inne niż miejsce zameldowania. Jedna taka informacja jest przekazywana bezpośrednio do urzędów skarbowych, które nie mają obowiązku informowania o tym jednostek samorządu terytorialnego - zaznaczają samorządowcy.

Jakie zmiany proponuje OPOS? Co może zastąpić obowiązek meldunkowy?

Jak wskazuje Portal Samorządowy - organizacja proponuje, by wprowadzić zmiany w przepisach dotyczących ewidencji ludności tak, by uwzględnić następujące kwestie:

• zastąpić obowiązek meldunkowy obowiązkiem rejestracji miejsca zamieszkania obywatela
• zarejestrowanie miejsca zamieszkania obywatela powinno oznaczać faktyczny pobyt, zamieszkiwanie obywatela w lokalu w danej miejscowości, członkostwo we wspólnocie samorządowej oraz musi być równoznaczne z podawanym adresem do korespondencji,
• utożsamić pojęcie osoby stale zamieszkującej w danej miejscowości z obowiązkiem rejestracji miejsca zamieszkania obywatela, a tym samym ustanowić ewidencję ludności z realną ilością mieszkańców danej gminy,
• uzależnić chęć płacenia podatku przez obywatela w organie podatkowym od zarejestrowanego miejsca zamieszkiwania w organie gminy,
• powiązać rejestr mieszkańców (rejestr PESEL) organu gminy z rejestrem płatników organów podatkowych (możliwość aktualizowania danych dotyczących zamieszkania przez organy podatkowe),
• ujednolicić przepisy prawa z innych obszarów, tak aby kwestie z nich wynikające były uzależnione od zarejestrowanego pobytu.