Warsztaty kuchni koszernej w Starym Fordonie
W Starym Fordonie, który niegdyś był miastem trzech kultur, a o którym dziś mówimy: bydgoski Kazimierz odbędą się wyjątkowe warsztaty kulinarne. Warsztaty kuchni koszernej! Niebawem zaproszą na nie Fundacja Synagoga w Fordonie - Dom Kultury i Stowarzyszenie Miłośników Starego Fordonu. A już dziś można tam posmakować dań kuchni żydowskiej - w wyjątkowej knajpce Kulinarna za synagogą.
W tej restauracji w Starym Fordonie serwują holiszki, czyli żydowskie gołąbki i inne koszerne dania!
- Warsztaty będą dotyczyły gotowania żydowskiego, ale zostaną połączone z prelekcją dotyczącą koszerności - zapowiada Damian Rączka ze SMSF, przewodnik m.in. po Starym Fordonie. - Dowiemy się, czym ona w ogóle jest i które potrawy są koszerne, a które nigdy za takie nie będą uznane oraz jak się je przygotowuje. Na przykład ostatnio w jadłospisie Kulinarnej ze synagogą pojawiły się holiszki, czyli tak zwane gołąbki po żydowsku. Zresztą dawniej w Fordonie kuchnia polska, żydowska, niemiecka się przenikały. Panie zaglądały sobie do garnków - dodaje.
Karczochy nigdy nie będą koszerne. Dlaczego Żydzi ich nie używają?
Podczas warsztatów poznamy odpowiedzi na wiele pytań dotyczących kuchni, a przez to pośrednio i kultury żydowskiej. Czym gołąbki żydowskie różnią się od polskich? Co trzeba zrobić, żeby kapusta, jakiej do ich przygotowania użyjemy, była koszerna?
- Ona na co dzień jest przecież "parva", czyli obojętna. Wyjaśnimy, co trzeba zrobić, by nadawała się jako składnik w koszernej kuchni i powiemy, których warzyw absolutnie nie można używać w żydowskiej kuchni. Opowiemy np. o karczochu, który przez swoją budowę, sztywne liście, które uniemożliwiają dokładne wyszorowanie warzywa, jest w kuchni żydowskiej wykluczony - zapowiada Damian Rączka. - Koszerne znaczy tyle co czyste, zdatne do spożycia. Trudne, ale nie niemożliwe do umycia są kalafior czy brokuł. Trzeba usunąć liście, dokładnie wypłukać, nawet zamoczyć, żeby pozbyć się piasku, ale przede wszystkim żyjątek, które tam są, bo te są najbardziej niezgodne z kuchnią żydowską. Nie ma w niej mowy o łączeniu mleka z potrawami mięsnymi. W żydowskiej kuchni są osobne szafy na naczynia i sztućce używane do mleka i jego przetworów, osobne na te, których użyjemy do mięsa. Nie wolno tego mieszać! - mówi Damian Rączka.
Ludzie dopytują: A gęsi pipek będzie, a gefilte fish będzie? Trzeba przyjść na warsztaty w Starym Forodnie
Dania kuchni żydowskiej budzą ciekawość. Niektórzy mieli okazję spróbować ich, podróżując po świecie albo na krakowskim Kazimierzu.
- Podczas warsztatów dopytują: A gęsi pipek będzie, a gefilte fish będzie? Mowa o różnych potrawach! Jedna to wątróbka drobiowa, koszerowana i zapiekana z cebulą bądź szyjki indycze również faszerowane wątróbką. Gefilte fish to są klopsiki rybne w takiej naturalnej żelatynie, którą wygotowuje się z podrobów. Będziemy robić też kugiel, czyli taką babkę ziemniaczaną - zapowiada Damian Rączka.
Kuchnia żydowska to też potrawy, wymagające więcej pracy, jak czulent, danie szabasowe. W szabas nie wolno pracować, więc wcześniej wstawia się je do pieca, ono się piecze powoli 16 godzin.
- Smak i konsystencja zależy od tego, co się dodaje: mięso, ziemniaki, fasolę, kaszę. Chodzi o to, by danie było bardzo treściwe. Popularny jest też cymes, czyli słodki gulasz z marchwi, suszonych owoców, z pomarańczami, z goździkami - mówi Damian Rączka.
Innym ciekawym daniem kuchni żydowskiej są wyjątkowe placki ziemniaczane.
- Podawane przede wszystkim z musem jabłkowym albo ze śmietaną, na ciasto składają się tarte na dużych oczkach ziemniaki, do tego marchew, czosnek, troszkę cebuli. Placki są obsmażane na złoty kolor, na przykład na smalcu gęsim bądź kaczym. Ale można użyć oliwy z oliwek - tylko extra virgin - mówi Damian Rączka.
W kuchni żydowskiej zasad, których trzeba przestrzegać, jest znacznie więcej. Nie można używać soli jodowanej, bo jest zanieczyszczona jodem. Nie ma mowy o podawaniu kolorowych alkoholi.
Warsztaty kuchni żydowskiej w Starym Fordonie będą bezpłatne. Termin
- Warsztaty kulinarne, poświęcone kuchni żydowskiej, odbędą się w Starym Fordonie najpewniej w czasie wakacji 2025.
- Będą bezpłatne, współfinansuje je miasto Bydgoszcz.
- Szczegóły pojawią się na facebookowej stronie Stowarzyszenia Miłośników Starego Fordonu i Fundacji Synagoga w Fordonie - Dom Kultury.
