Kanał Bydgoski ma 250 lat! W Bydgoszczy będzie wielkie świętowanie
Ten wyjątkowy symbol Bydgoszczy, zabytkowa budowla hydrotechniczna, być może znajdzie się niedługo na liście Pomników Historii. Tak chce wojewoda kujawsko-pomorski, Michał Sztybel. We wrześniu i na początku października będziemy świętować 250-lecie powstania Kanału Bydgoskiego.
Historia Kanału Bydgoskiego. Budowy chciał Stanisław August Poniatowski, ale zajął się tym pruski król Fryderyk II
Stary Kanał Bydgoski to odcinek dawnej sztucznej drogi wodnej. Została zbudowana między 1773 a 1774 rokiem. To jeden z najstarszych kanałów żeglugowych w Europie.
Pomysł na to, by stworzyć takie połączenie wodne Brdy i Noteci powstał za czasów panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Nad projektem kanału Brda-Noteć w 1766 r. pracował wybitny kartograf Franciszek Florian Czaki. Prace trzeba było wstrzymać po I rozbiorze Polski (1772 r.). Wtedy to koncepcję podchwycił i zrealizował król pruski Fryderyk II. Opierał się już jednak na projekcie przygotowanym przez Franza Balthasara Schönberga von Brenkenhoffa. Króla kusiła wizja usprawnienia transportu towarów pomiędzy dorzeczem Wisły a Odrą. W XVIII wieku Prusy były żywo zainteresowane poprawą komunikacji i handlu w regionie. Chodziło o połączenie systemów wodnych Wisły, która była główną arterią handlową na wschodzie, z Odrą, która otwierała drogę na zachód Europy. Kanał łączący Noteć (dopływ Warty, a tym samym Odry) z Brdą, która wpływa do Wisły, pomógł stworzyć drogę wodną. To znacznie skróciło czas transportu towarów, zwłaszcza drewna, zboża, soli i innych produktów.
Po stu latach pierwszy raz mocno zmodernizowano Kanał Bydgoski
- Budową kanału kierował Wilhelm Dornstein. Prace zaczęły się wiosną 1773 r., a skończyły we wrześniu kolejnego roku.
- Przy budowie pracowali głównie miejscowi chłopi oraz robotnicy, w tym jeńcy wojenni. Warunki pracy były trudne, a budowa wymagała przekopania ziemi i wzniesienia śluz na terenach podmokłych i zalesionych.
- Powstał kanał o długości 26,7 km z 10 drewnianymi śluzami, ale później przechodził różne przebudowy, co było znakiem rozwoju przemysłu i rosnącego zapotrzebowania na transport towarów.
- Pierwszy raz zmienił się znacznie w latach 1803 - 1810. Powstały wtedy śluzy nr VI przy ul. Bronikowskiego, nr V przy ul. Czarna Droga oraz nr IV przy ul. Wrocławskiej.
- Sto lat później (1903 - 1915) powstał nowy odcinek z dwoma śluzami: Okole i Czyżkówko i on wciąż jest używany.
- Kanał od śluzy nr VI przy ul. Bronikowskiego do śluzy nr II przy ul. Grottgera do końca lat czterdziestych XX wieku pełnił funkcję rezerwowej drogi wodnej.
- Krótko po zakończeniu II wojny światowej ruch żeglowny na Starym Kanale Bydgoskim ustał. W latach 60-tych ubiegłego wieku został wyłączony z eksploatacji. Budowano wtedy rondo Grunwaldzkie i trasę Wschód-Zachód, dlatego śluzy nr II i III zostały zlikwidowane, a dolny odcinek stał się rowem odprowadzającym i kolektorem zamkniętym.
Kanał Bydgoski to cenna atrakcja turystyczna w województwie kujawsko-pomorskim
Kanał Bydgoski tuż po otwarciu stał się ważnym szlakiem handlowym, łączącym Królestwo Prus z innymi regionami Europy. Przepływały tędy towary z Wielkopolski, Pomorza oraz dalej z innych części Europy, a to mocno zwiększyło znaczenie Bydgoszczy jako centrum handlowego i transportowego.
Dziś pełni głównie funkcje turystyczne i rekreacyjne, choć wciąż jest używany do transportu towarów. To także cenny zabytek hydrotechniczny, będący świadectwem dawnej techniki inżynieryjnej. Kanał, ze swoimi zabytkowymi śluzami i malowniczym otoczeniem, stanowi atrakcję dla turystów odwiedzających Bydgoszcz.
