Przyczyny depresji u dzieci i młodzieży

Diagnoza depresji u dziecka może być trudna, ze względu na podobieństwo objawów zarówno do zachowań i emocji towarzyszących okresowi dojrzewania, jak i innych zaburzeń takich, jak ADHD czy zaburzeń odżywiania.

Obecnie wiadomo już, że zarówno dzieci spokojne, wycofane, jak i drażliwe, kierowane do specjalistów w związku ze „złym zachowaniem”, mogą cierpieć z powodu depresji.

U jednych i u drugich mogą wystąpić zaburzenia, których następstwem są liczne negatywne skutki:

• pogorszenie przystosowania społecznego (brak kontaktu z rówieśnikami), • trudności w nauce, • niekiedy zwiększone ryzyko samobójstwa, • zwiększone ryzyko depresji w przyszłości.

Na kliniczną depresję cierpi 1% dzieci przedszkolnych powyżej 2-, 3-go roku życia, 2% w grupie dzieci 6-12 lat oraz do 20% w grupie młodzieńczej.

Charakterystyczną cechą depresji okresu dzieciństwa i dojrzewania jest wysoki współczynnik współzachorowalności. Najczęściej z depresją współwystępują zaburzenia lękowe. 30-70% dzieci z depresją spełnia równocześnie kryteria diagnostyczne zaburzeń lękowych.

U młodszych dzieci z depresją myśli samobójcze rzadziej przeradzają się w konkretne plany i próby ich realizacji, natomiast u młodzieży ryzyko podjęcia próby samobójczej jest bardzo duże.

ObjawyPodobnie jak u dorosłych, objawami depresji u dzieci są:

• smutek • ograniczenie lub rezygnacja z zainteresowań i aktywności, które dotychczas sprawiały radość (anhedonia) • zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej – spowolnienie lub pobudzenie • poczucie braku nadziei i sensu życia • niskie poczucie własnej wartości • nadmierne poczucie winy • poczucie bezradności • nawracające myśli o śmierci i samobójstwie • spadek energii • nadmierna męczliwość • zaburzenia koncentracji uwagi • wzrost lub spadek apetytu • zmiana wzorca snu (utrzymujące się przez pewien czas wyraźne trudności z zasypianiem lub wczesne wybudzanie).

W okresie dojrzewania liczba przypadków zaburzeń depresyjnych wyraźnie wzrasta osiągając poziom porównywalny z zachorowalnością u dorosłych. Dla depresji w tej grupie wiekowej charakterystyczny jest nastrój rozdrażnienia oraz złość. Często pojawia się wycofanie społeczne, zmiany apetytu (zmniejszenie lub zwiększenie), wahania rytmu dobowego, utrata zainteresowania zajęciami, które wcześniej sprawiały przyjemność, jak sport czy spotkania z rówieśnikami.

Przyczyny depresji u dzieci i młodzieży

Przyczyną wystąpienia klinicznej nie jest jakiś pojedynczy czynnik biologiczny czy jedno zewnętrzne zdarzenie. Z pewnością należy brać pod uwagę procesy biochemiczne zachodzące w mózgu, czynniki genetyczne czy wpływ środowiska zewnętrznego.

Na rozwój depresji może mieć wpływ również: • nadużywanie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych przez członków rodziny, • przemoc w rodzinie, • przewlekła choroba któregoś z rodziców, innego członka rodziny lub samego dziecka, • utrata ukochanej bliskiej osoby spowodowana śmiercią lub np. rozwodem rodziców, • sytuacje psychicznego, fizycznego lub seksualnego wykorzystywania przez opiekunów, • przewlekły konflikt małżeński rodziców, • zaniedbanie, • brak zainteresowania, • wrogość i emocjonalne odrzucenie, nadmierne kontrolowanie przez rodziców, • obarczanie dziecka zbyt dużą, przerastającą jego możliwości odpowiedzialnością, • trudna sytuacja materialna oraz społeczna izolacja rodziny.Leczenie depresji u dzieci i młodzieży, podobnie jak w przypadku dorosłych, jest połączeniem psychoterapii z farmakologią. Stosuje się także terapię domową, polegającą na działaniach rodziców, mających na celu wspieranie dziecka i odpowiednią opiekę nad nim.

Depresja u dzieci i młodzieży

Depresja polega na zaburzeniach nastroju. Na jej rozwój wpływa postęp społeczny i cywilizacyjny. Przeczytaj, jak się objawia i jak można jej przeciwdziałaćDane WHO mówią, że depresja jest jedną z najczęściej występujących chorób na świecie. Według prognoz do 2030 r. może być na pierwszym miejscu.Jak się objawia depresjaDepresja u dzieci i młodzieży jest coraz bardziej powszechna. Jej rozwojowi sprzyja pandemia COVID-19, a zwłaszcza towarzyszące jej poczucie zagrożenia i zdalne nauczanie. Dlatego rodzice, opiekunowie i nauczyciele powinni jeszcze uważniej niż zazwyczaj obserwować dzieci.O depresji mogą świadczyć takie objawy, jak: • obniżenie nastroju, utrata chęci do życia, smutek na twarzy, ataki płaczu • obniżenie poczucia własnej wartości, zwiększenie poczucia winy • krzyk, trzaskanie drzwiami, kłótnie z domownikami • objawy towarzyszące: zaburzenia żywienia, bezsenność.Przede wszystkim powinny zaniepokoić nas zmiany w codziennym zachowaniu, które utrzymują się co najmniej przez dwa tygodnie.Jak leczyć depresjęAby właściwie zdiagnozować chorobę, należy umówić się na wizytę u psychiatry. Dobierze on leczenie psychoterapeutyczne i ewentualnie farmakologiczne.

Do psychiatry i psychologa dzieci nie potrzebują skierowania.

Metody leczenia różnią się w zależności od nasilenia choroby. Wyróżnia się trzy stopnie nasilenia depresji: • łagodną – wówczas wystarczające jest leczenie psychoterapeutyczne • umiarkowaną – mogą być stosowane również leki przeciwdepresyjne • ciężką – mogą być stosowane również leki przeciwdepresyjne.Leczenie farmakologiczne jest stosowane u dzieci i młodzieży z zachowaniem szczególnej ostrożności.Jak zapobiegać depresjiDziałania profilaktyczne w zakresie zdrowia psychicznego są równie ważne, jak dbanie o zdrowie fizyczne. Opierają się na podobnych zasadach, jak na przykład: • właściwa ilość snu • prowadzenie aktywnego trybu życia • zdrowe odżywianie • ograniczenie stresu.Ważnym krokiem w profilaktyce zdrowia psychicznego jest świadomość, że depresja jest chorobą. Nie powinna być tematem tabu ani powodem do stygmatyzacji. Rozpoczęcie leczenia na wczesnym etapie wpłynie na sprawniejsze wyjście z choroby.