historia

Tak płonęły spichrze nad Brdą w Bydgoszczy. Od tragicznego pożaru minęło właśnie 65 lat

2025-02-06 15:32

To jeden z najtragiczniejszych pożarów w Bydgoszczy, z pewnością największa tego typu tragedia, jaka dotknęła architektoniczną tkankę miasta po II wojnie światowej. Choć od pożaru zabytkowych spichrzy nad Brdą mija właśnie 65 lat, bydgoszczanie mają w pamięci tamte chwile, i przekazują wspomnienia tamtych wydarzeń kolejnym pokoleniom. Tłum gapiów w mrozie stał na moście Teatralnym i z niedowierzaniem patrzył na pożogę.

  • 5 lutego 1960 roku w Bydgoszczy doszło do jednego z najtragiczniejszych pożarów w historii miasta.
  • Ogień strawił dwa z pięciu zabytkowych spichrzów nad Brdą, które stanowiły istotny element architektonicznego dziedzictwa Bydgoszczy.

Pożar spichrzy w Bydgoszczy 5 lutego 1960 roku. Był kilkunastostopniowy mróz, a ludzie wystawali na mostach i patrzyli na pożogę

Pożar wybuchł w jednym ze spichrzów znajdujących się w pobliżu placu Zjednoczenia (dziś plac Teatralny). Silny wiatr sprawił, że ogień bardzo szybko się rozprzestrzenił, obejmując kolejne budynki.

To był piątkowy wieczór. Tłum gapiów patrzył jak oniemiały na pożogę z bezpiecznej odległości, z mostu Teatralnego i Bernardyńskiego (milicjanci i żołnierze pilnowali, by nie podchodzili zbyt blisko). Widok przyprawiał o dreszcze, ludzie nie odwracali wzroku, nie odchodzili, mimo siarczystego mrozu, takiego, który mroził migawki aparatów fotoreporterom. W kolejnych dniach w mieście nie mówiło się właściwie o niczym innym. W weekendowym wydaniu Gazety Pomorskiej (6-7 lutego 1960 roku) czytamy:

- Pożar wybuchł o godz. 20.30 w drugim spichrzu od lewej strony - patrząc od strony placu Zjednoczenia (dziś pl. Teatralny - przyp. aut.) Początkowo wydawało się, iż ogień - powstały u szczytu spichrza - zostanie szybko zlikwidowany. Jednakże silny wiatr (wschodni), łatwopalny materiał zmagazynowany w spichrzach (radioodbiorniki, farby, lakiery, deski itp.) spowodowały, iż ogień zaczął się szybko rozprzestrzeniać. (...) O godz. 21.00 drugi spichrz stał już cały w płomieniach. Godzinę później zawalił się strop, a nieco później mury spichrza, w którym rozpoczął się pożar. (...) Krótko przed 23.00 na moście zainstalowano reflektor, przy świetle którego pracowali uczestnicy akcji ratunkowej.

Zabytkowe spichrze w Bydgoszczy gasiło kilkuset strażaków

Spichrze gasiło kilkuset strażaków z Bydgoszczy oraz okolicznych miejscowości. Ratownicy zjechali z Torunia, Nakła, Solca Kujawskiego, Koronowa, Szubina czy Inowrocławia. Strażacy pompowali wodę z Brdy, ale kilkunastostopniowy mróz sprawiał, że węże zamarzały, wszystko się przedłużało. Udało się ocalić trzy pozostałe budynki, chociaż i one zostały uszkodzone przez ogień.

Przyczyna pożaru zabytkowych spichrzy w Bydgoszczy w 1960 roku

Jak wykazały późniejsze ustalenia, przyczyną pożaru było zwarcie instalacji elektrycznej. Zaledwie dziesięć dni przed tragicznym wydarzeniem, 25 stycznia 1960 roku, spichrze zostały wpisane do rejestru zabytków.

Kiedy powstały spichrze nad Brdą? Co w nich było?

  • Spichrze powstały w drugiej połowie XVIII wieku i przez dziesięciolecia pełniły ważną rolę w handlu oraz magazynowaniu towarów transportowanych Brdą.
  • Po II wojnie światowej przez długi czas były zaniedbane, a pod koniec lat 50. XX wieku przeznaczono je na hurtownię sprzętu domowego i materiałów budowlanych.
  • Pożar z 1960 roku był ogromną stratą dla dziedzictwa Bydgoszczy. Pomimo tego, ocalałe spichrze do dziś stanowią jeden z najważniejszych symboli miasta, przypominając o bogatej historii regionu i dawnych tradycjach handlowych nad Brdą.

Kiedyś Spichrze to był zespół pięciu budynków o konstrukcji szachulcowej, powstały na przełom XVIII i XIX w. i pełniły funkcję magazynów zbożowych. Były ważne dla obsługi portu rzecznego.

- Przechowywane tutaj zboże przeładowywano na barki i transportowano do Gdańska. Między innymi od zasobności spichrzy i handlu zbożem zależał dobrobyt Bydgoszczy - czytamy na stronie Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.

Dwa z ocalałych spichrzy są dziś siedzibą muzeum.

- Obecnie w Spichrzach nad Brdą mieszczą się działy i pracownie merytoryczne: Dział Historii (Pracownia Historii Bydgoszczy i Regionu, Pracowania Historii Powszechnej, Pracownia Fotografii Historycznej, Pracownia Etnografii) oraz Dział Sztuki (Galeria Grafiki i Rysunku, Pracownia Muzyczna) - precyzuje MO w Bydgsozczy.

Bydgoskie Muzeum Legend Szyperskich szuka zdjęć i wspomnień bydgoszczan z pożaru w 1960 roku.

Pożar Fabryki Lloyda w Bydgoszczy. Minął już rok

W ostatnim czasie poruszenie wywołał pożar innego ważnego bydgoskiego zabytku. 26 stycznia 2024 roku spaliła się Fabryka Lloyda w Bydgoszczy. To zabytek, część dawnej hali produkcyjnej stoczni. XIX-wieczny budynek stał nad Brdą przy skrzyżowaniu ulic Fordońskiej i Kamiennej. Zostały z niego zgliszcza.

Wenecja Bydgoska ma niepowtarzalny klimat. Tak wyglądała 90 lat temu, a tak zmieniła się dziś. Zobaczcie zdjęcia

Bydgoszcz Radio ESKA Google News
Autor:
Policjanci oddali strzały w podbydgoskim Żołędowie
Polska na ucho
Czarownice
Test A,B,C z wiedzy o bydgoskich osiedlach. Dlaczego Szwederowo nosi taką nazwę?
Pytanie 1 z 10
Na jakim osiedlu znajduje się popularne Multikino?