Plan działań wraz harmonogramem ma powstać do końca przyszłego roku.
Wielkoobszarowe tereny zdegradowane stanowią szczególne wyzwanie. Brak konkretnego planu działania, harmonogramów, kosztorysów trochę wiąże nam ręce. Dlatego od wielu miesięcy pracowaliśmy jak zmienić ten stan rzeczy. Nie możemy zajmować się tylko skutkami tego typu zanieczyszczeń, ale musimy zająć się eliminacją problemu
- powiedziała na konferencji w Bydgoszczy Hennig-Kloska.
Szefowa MKiŚ podała, że Bydgoszcz otrzyma łącznie 73 mln zł na opracowanie planu i haromonogramu działań likwidacji niebezpiecznych odpadów z terenów dawnego Zachemu. Złożą się na to pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy, a także środki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Hennig-Kloska podkreśliła, że przyznane pieniądze są niezbędne, aby zaangażować najlepszych ekspertów, naukowców z uczelni i firm, którzy na zlecenie miasta i województwa od lat zajmowali się problem. Dodała, że konieczne jest żeby eksperci wspólnie opracowali plan, jak w końcu wyeliminować zanieczyszczenia, które wciąż są tykającą bombą, zagrażająca środowisku, zdrowiu i życiu ludzi.
Minister zaznaczyła, że na terenach po Zachemie prowadzone są działania mitygacyjne, badany jest stan wód i gleb.
Likwidacja zanieczyszczeń z terenów po Zachemie to wielkie wyzwanie. Bydgoszcz nie jest w stanie sobie z nim poradzić, a również dla budżetu państwa byłoby to zaangażowanie ogromnych środków finansowych, dlatego zamierzamy sięgnąć na ten cel po środki europejskie. Za chwilę będziemy negocjować kolejną perspektywę unijną, również w obszarze środków na klimat i środowisko. Po to, że żeby móc wystąpić o konkretną kwotę, musimy mieć konkrety na stole. Musimy wybrać jeden z wariantów, które przez lata się pojawiały, opracować kosztorys i harmonogram działań
- mówiła szefowa MKiŚ.
Prezes NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak pokreśliła, że rozpoczyna się nabór wniosków dotyczących wykorzystania środków KPO na opracowanie planów likwidacji zagrożeń po Zachemie, a część umowy dotycząca wykorzystania na ten cel środków z KPO została zawarta w marcu.
Prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski powiedział, że miasto przez lata bezskutecznie zabiegało o pomoc w rozwiązaniu problemów związanych z terenami po Zachemie, a zamiast wsparcia ze strony państwa, powstała ustawa, która przerzuciła obowiązek zajęcia się sprawą na miasto. Podkreślił, że w końcu dzięki staraniom wielu osób udało się zapewnić 73 mln zł na opracowanie planu wraz z harmonogramem działań, a po nim musi przyjść etap realizacji przedsięwzięć finansowanych ze środków europejskich.
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Bydgoszczy Ewa Patalas poinformowała, że na terenach po Zachemie w latach 2021-2023 wykonano remediację 27 ha powierzchni nieopodal miejscowości Łęgnowo-Wieś. Po tym czasie pozaklasowe grunty otrzymały IV klasę, a również pozaklasowe wody podziemne uzyskały III klasę. Obecnie RDOŚ przystępuje do badań czy uzyskane efekty utrzymują się - grunty zostaną zbadane na głębokości do 25 m, a wody podziemne na głębokości 6-17,5 m.
Zakłady Chemiczne "Zachem", należące w końcowej fazie do Ciechu, zakończyły działalność w 2012 r.
Uregulowania dotyczące poprzemysłowych "bomb ekologicznych" znalazły się w ustawie o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych z połowy czerwca 2023 r. Celem tych przepisów było rozwiązanie problemów związanych ze zgromadzonymi przed laty odpadami na wielkoobszarowych terenach należących, w przeszłości lub obecnie, do Skarbu Państwa.
Ustawa poświęcona jest konkretnym, już zidentyfikowanym terenom poprzemysłowym, dla których działania poprawiające stan środowiska mają być finansowane z KPO, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności, Funduszu InvestEU, innych pozyskanych przez właściwy organ oraz środków własnych gminy.
Na liście znalazły się tereny należące do: Zakładów Chemicznych "Zachem" w Bydgoszczy; Zakładów Chemicznych "Organika-Azot" w Jaworznie; Zakładów Chemicznych "Tarnowskie Góry" w Tarnowskich Górach; Zakładów Przemysłu Barwników "Boruta" w Zgierzu; Zakładów Włókien Chemicznych "Wistom" w Tomaszowie Mazowieckim.
