W Borównie Niemcy ostatkiem sił bronili się przed Rosjanami, dokładnie tak jak w lutym 1945 roku [ZDJĘCIA]

• Kocioł toruński rozegrał się w dolinie Wisły, w podbydgoskich, podtoruńskich i podchełmińskich miejscowościach.
• Inscenizacja wydarzeń z 1945 roku odbyła się w Borównie pod Chełmnem.
• Widowisko na żywo komentowali Olaf Popkiewicz, sławny archeolog i Wojciech Ozdoba, historyk.
• Wszystko zorganizowało Stowarzyszenie Obrony Tradycyjnej Wsi Polskiej.

W Borównie pod Chełmnem znów walczyli niemieccy i rosyjscy żołnierze. To inscenizacja wydarzeń z końca wojny

Na łąki w podchełmińskim Borównie zjechały 1 lutego 2025 roku setki ludzi. Chcieli choć chwilę porozmawiać z Olafem Popkiewiczem, przejechać się zabytkowymi autami i motocyklami, podobnymi do tych, jakie jeździły podczas II wojny światowej. Dowiadywali się, jak działał szpital polowy, co można zobaczyć w Muzeum Artylerii w Toruniu i Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. Ale przede wszystkim mogli poczuć się jak świadkowie historii, obserwując przez godzinę to, co przygotowali członkowie kilku grup rekonstrukcyjnych. Mężczyźni i kobiety w pieczołowicie dobranych mundurach niemieckiej i rosyjskiej armii z czasów II wojny światowej stanęli naprzeciwko siebie jak 80 lat temu, na przełomie stycznia i lutego 1945 roku.

Kocioł toruński - inscenizacja pamiętnych wydarzeń z końca wojny z komentarzem Olafa Popkiewicza

Jak doszło do potyczek w Borównie niedaleko Chełmna w lutym 1945 roku? Opowiada Olaf Popkiewicz.

- To był kompletny chaos. Po pierwszym dniu marszu rozkaz się zmienił, Niemcy zorientowali się, że nie dotrą do Bydgoszczy. Trwały roztopy, żołnierze brodzili w błocie, tracili łączność. Pod Raciniewem stworzył się korek, nikt nie wiedział, kto ma iść pierwszy - mówi Olaf Popkiewicz. - W okolicach Unisławia Rosjanom udało się okrążyć wojska niemieckie. Pod Dąbrową Chełmińską Rosjanie zdobyli przewagę, wyparli Niemców z lasu raciniewskiego i Gzina, Dąbrowy. Zmusili oddziały niemieckie do zejścia w kierunku Doliny Wisły. Jeden z batalionów, ten, w którym byli najważniejsi dowódcy, przeprawił się przez Wisłę. Odbierali komunikaty, by natychmiast zawracali, pomagali reszcie, ale udawali, że mają kłopoty z łącznością. Skończyło się to sądem polowym, ale nie zostali ukarani - dodaje.

Kocioł toruński we wspomnieniach cywilów

Tak wydarzenia z 1945 roku przybliżają członkowie Stowarzyszenia Obrony Tradycyjnej Wsi Polskiej:

Rosjanie są już w Bydgoszczy i pod Toruniem. Druga połowa stycznia 1945 r. to dla mieszkańców nadwiślańskich wiosek dzisiejszego powiatu chełmińskiego z pewnością koszmarny i na długo zapamiętany okres. Dwie obce armie: niemiecka i radziecka toczyły potyczki i ciężkie boje na obszarze dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego. Z całą pewnością wojna najbardziej dotyka ludność cywilną, która w czasie działań zbrojnych często traciła cały dorobek życia. Mieszkańcy ziem okupowanych szczególnie na wsiach doświadczali egzekucji, gwałtów na kobietach, okradaniu z płodów rolnych, a także zabieraniu całego inwentarza na potrzeby wojska. Do tego straty materialne powodowane ostrzałem, pożarami i artyleryjskimi kanonadami. Dzisiaj przypominają o wydarzeniach z przełomu stycznia i lutego 1945 roku pojedyncze oraz zbiorowe mogiły, przypadkowo w ziemi odnajdywane elementy uzbrojenia oraz najcenniejsza w tym wszystkim - pamięć ludzka. Każdy wiejski cmentarz w okolicy walk stał się miejscem spoczynku ich uczestników, szczególnie cywilnych ofiar.

Do wydarzeń zwanych Kotłem toruńskim doszło, jak opisują historycy, m.in. przez to, że pod koniec wojny armia niemiecka była wyniszczona, brakowało jej sił, broni.

Obejrzyjcie zdjęcia z tej widowiskowej inscenizacji Kotła toruńskiego w Borównie.