Nowy rezerwat na pamiątkę tego, kto jako pierwszy postawił się Krzyżakom! Co można podziwiać na „Zboczach Świętopełka”? Jak tam dotrzeć?

Rezerwat przyrody „Zbocza Świętopełka” – co warto wiedzieć?

• W województwie kujawsko-pomorskim powstał nowy leśny rezerwat przyrody – „Zbocza Świętopełka”.
• Jest na terenie Nadleśnictwa Dąbrowa.
• Utworzono go 20 grudnia 2024 roku, na mocy zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy.

Rezerwat „Zbocza Świętopełka” dostał nazwę na pamiątkę postaci Świętopełka II. On pierwszy postawił się Krzyżakom na ziemiach polskich!

Rezerwat „Zbocza Świętopełka” jest położony w powiecie świeckim, na obszarze gminy Świecie. Obejmuje strome zbocza Doliny Dolnej Wisły, w które wcina się jar „Czerwonej Wody”. Znajduje się niedaleko miejscowości Sartowice i Wiąg. Nazwa rezerwatu nawiązuje zarówno do specyficznego ukształtowania terenu, jak i do postaci Świętopełka II, który w XIII wieku osiedlił się w pobliskich Sartowicach i jako pierwszy stawił opór zakonowi krzyżackiemu na ziemiach polskich.

Nowy rezerwat z Kujawsko-Pomorskiem powstał, by chronić grąd zboczowy

Rezerwat zajmuje powierzchnię 31,52 ha, a otulina wokół niego liczy 136,73 ha. Utworzono go z myślą o ochronie grądu zboczowego – lasu porastającego stoki doliny – oraz naturalnych procesów jego odnowy i starzenia się, jak również gatunków roślin i zwierząt, które są z nim związane. Ze względu na charakter chronionych zasobów, rezerwat ma status florystycznego.

Leśnicy chronią takie cenne przyrodniczo tereny zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju – m.in. przez rezygnację z gospodarki leśnej na tych obszarach. Właśnie tak postąpiono w Leśnictwie Grabowiec (oddziały 246 i 247), gdzie od kilkudziesięciu lat las rozwija się naturalnie, bez ingerencji człowieka – drzewa starzeją się i odnawiają w sposób samoistny.

Rezerwat „Zbocza Świętopełka” przecina leśna ścieżka. Jakie są tam atrakcje przyrodnicze i szlaki turystyczne?

Rezerwat przecina piesza ścieżka, która została wytyczona w zgodzie z przebiegiem dwóch szlaków turystycznych: czarnego szlaku PTTK „Na Diabelce” i „Nadwiślańskiego Szlaku Świętego Jakuba”. Ich wspólny przebieg przez teren rezerwatu ma na celu ograniczenie niekontrolowanego ruchu turystycznego i ochronę roślinności przed zadeptaniem. Jednocześnie daje odwiedzającym szansę na podziwianie naturalnego lasu o wielopokoleniowej strukturze. Spacerując tym szlakiem, można zobaczyć m.in. okazałe dęby – mające ponad 250 lat i są objęte ochroną pomnikową – a także graby, wiązy, jesiony, klony i lipy, które liczą sobie ponad sto lat.

W zachodniej części rezerwatu znajduje się jar „Czerwonej Wody”, który wyraźnie oddziela Czarcze Góry – leżące po lewej stronie Wisły – od Niziny Sartowicko-Nowskiej. Na dnie jaru płynie potok, którego źródło znajduje się w niewielkim jeziorze Radoń, położonym na południe od wsi Czaple. W wodach tego strumienia żyją cenne gatunki ryb, takie jak piskorz, koza i różanka.

Wiosną teren rezerwatu zamienia się w kolorowy dywan kwiatów. Wśród roślin, które można tam wtedy spotkać, są m.in.:

• kokorycz pusta,
• kokoryczka wonna,
• przylaszczka pospolita,
• barwinek pospolity,
• miodunka ćma,
• fiołek leśny,
• zawilec gajowy i żółty, 
• gwiazdnica gajowa.

Dzięki swojemu położeniu – na zboczach Doliny Dolnej Wisły – rezerwat tworzy idealne warunki życia dla wielu gatunków zwierząt, szczególnie owadów.

Rezerwat „Zbocza Świętopełka” - ślady historii, zabytki. Jest tam cmentarz z XIX wieku

Na jego terenie zachowały się też ślady historii – można tam znaleźć resztki cmentarza ewangelickiego z drugiej połowy XIX wieku, z pojedynczymi płytami nagrobnymi.

Rezerwat „Zbocza Świętopełka”. Jak tam dotrzeć autobusem, samochodem i rowerem z Bydgoszczy? Wskazujemy najlepsze trasy

Z Bydgoszczy do rezerwatu przyrody „Zbocza Świętopełka” w pobliżu Sartowic można dotrzeć komunikacją publiczną, autem lub rowerem.

Jak dotrzeć do rezerwatu „Zbocza Świętopełka” komunikacją publiczną z Bydgoszczy?

Najwygodniejszym sposobem dotarcia komunikacją publiczną do rezerwatu „Zbocza Świętopełka” jest skorzystanie z autobusu PKS Bydgoszcz kursującego na trasie Bydgoszcz – Grudziądz. Trzeba wysiąść w Sartowicach. Podróż trwa około 1 godziny i 7 minut, a bilet kosztuje około 25 zł. Z przystanku w Sartowicach czeka nas jeszcze spacer do rezerwatu. To ok. 1,5 km. Pokonanie tego odcinka zajmie jakieś 20 minut. Ścieżka prowadzi przez malownicze tereny, w tym park przypałacowy w Sartowicach, i jest częścią czarnego szlaku turystycznego PTTK „Na Diabelce” oraz Nadwiślańskiego Szlaku Świętego Jakuba.

Jak dotrzeć do rezerwatu „Zbocza Świętopełka” samochodem z Bydgoszczy?

Podróż samochodem z Bydgoszczy do Sartowic zajmuje około 1 godziny i 15 minut (około 80 km). Najwygodniej jest jechać drogą ekspresową S5, trzeba zjechać na Świecie. Potem można już kierować się lokalnymi drogami przez Wiąg i Sartowice. Warto podążać za znakami kierującymi do rezerwatu „Zbocza Świętopełka”.

Jak dotrzeć do rezerwatu „Zbocza Świętopełka” rowerem z Bydgoszczy?

Dla miłośników aktywnego wypoczynku dostępna jest malownicza trasa rowerowa prowadząca z Bydgoszczy do Sartowic.

Startujemy w Bydgoszczy i kierujemy się na wschód. Trasa wiedzie przez miejscowości: Gądecz, Trzęsacz, Kozielec, Grabowo, Topolno, Chrystkowo, Gruczno, Kosowo, Niedźwiedź, Głogówko Królewskie i Świecie. Potem już lokalną drogą do Sartowic - za znakami kierującymi do rezerwatu „Zbocza Świętopełka”. Do pokonania jest w sumie ok. 80 km. To droga, jaką są w stanie pokonać rowerzyści o średnim poziomie zaawansowania.

Niedawno inny ciekawy rezerwat utworzono w Borach Tucholskich - rezerwat Jezioro Sosnówek. Wśród ciekawych przyrodniczo i atrakcyjnych turystycznie miejsc w województwie kujawsko-pomorskim są jeszcze m.in.:

• Madera w Borach Tucholskich;
• Wzgórze Wilhelma, najwyższy punkt widokowy województwa kujawsko-pomorskiego;
• Ptasia Wioska w Adamkowie, najmniejsza taka w kraju;
• Góry Łosiowie niedaleko Grudziądza;
• najpiękniejsza wieś w Polsce, inspirowana twórczością van Gogha - Brzózki.