Miejsce w Kujawsko-Pomorskiem owiane tajemnicą. Zamczysko na trasie Bydgoszcz-Gdańsk znają nieliczni [GALERIA]

Spis treści

1. Zamczysko na trasie Bydgoszcz-Gdańsk
2. Zamczysko. Pierwsze badania archeologiczne
3. Gdzie zlokalizowane jest stare grodzisko?
4. Grodzisko jako osada obronna
5. W Zamczysku na przestrzeni lat dochodziło do pożarów. Co to oznacza?
6. Wspomnienia z przeszłości na temat Zamczyska
7. Miejsce w historii Kujaw i Pomorza
8. Ślady dawnych osadników w Bydgoszczy
9. Grodzisko Pawłówek. Jedno z najstarszych śladów osadnictwa

Zamczysko na trasie Bydgoszcz-Gdańsk

• Pierwsze prace wykopaliskowe na terenie grodziska rozpoczęto rok przed wybuchem II wojny światowej.
• Następnie kontynuowano je w latach 1947–1948, 1961–1962 oraz 1993.
• Wielokrotnie przeprowadzane na terenie Zamczyska badania miały rozstrzygnąć kontrowersje dotyczące datowania osady.

Zamczysko. Pierwsze badania archeologiczne

Początkowe badania nad Zamczyskiem sugerowały, że starodawny gród na terenie województwa kujawsko-pomorskiego istniał w okresie VI–X wieku, jednak późniejsze wykopaliska wykazały, że jego historia sięga znacznie wcześniejszych czasów.

Z ponad 1200 fragmentów ceramiki odkrytych podczas wykopalisk, zwłaszcza w latach 60. i 90. XX wieku, tylko niewielka część pochodziła z wczesnego średniowiecza. Przeważająca część to ceramika z okresu halsztackiego, sprzed naszej ery.

Gdzie zlokalizowane jest stare grodzisko?

Grodzisko znajduje się w północnej części Bydgoszczy, w rejonie Zbocza Fordońskiego, tuż przy drodze krajowej nr 5, która prowadzi z Bydgoszczy do Gdańska. Na jego szczycie znajduje się płaska, wznosząca się ziemia, a zbocza są strome, co czyniło to miejsce idealnym do obrony.

Z tego miejsca widać panoramę doliny Brdy. Rozciąga się tu także pradolina Wisły. To sprawia, że grodzisko było idealnym punktem do nadzorowania okolicznych obszarów.

Grodzisko jako osada obronna

Archeolodzy odkryli, że grodzisko w Zamczysku było ważną osadą obronną, która przez wiele lat pełniła rolę militarną. W trakcie wykopalisk znaleziono m.in. fragmenty szpili brązowej, kamienny toporek, gliniane przęśliki, a także około 1200 fragmentów naczyń. Wiele z tych znalezisk pochodzi z kultury łużyckiej.

W Zamczysku na przestrzeni lat dochodziło do pożarów. Co to oznacza?

Na terenie grodziska znaleziono również ślady pożarów, co sugeruje, że osada wielokrotnie doznawała zniszczeń, najprawdopodobniej w wyniku ataków lub klęsk żywiołowych. W fosie odkryto dwie warstwy popiołu, co wskazuje, że grodzisko było odbudowywane po zniszczeniach w różnych okresach.

Wspomnienia z przeszłości na temat Zamczyska

Facebookowy profil „Bydgoszcz- Okruchy Przeszłości”, który regularnie publikuje archiwalne zdjęcia i historie pochodzące z naszego miasta, jesienią ubiegłego roku opublikował posta, w którym zacytowano fragment książki "Pamiętnik Gapia", Zbigniewa Raszewskiego. Była tam mowa o słynnym Zamczysku.

- Pamiętam, jak krótko przed wojną archeologowie rozkopali to miejsce, znajdując mnóstwo pozostałości średniowiecznego grodu wzniesionego przez Pomorzan. Poszedłem tam i nawet małą skorupke z tych, którymi uczeni wzgardzili, wziąłem sobie na pamiątkę. Pośrodku wbito wysoki maszt na którym powiewała biało-czerwona flaga. Dla podkreślenia, że teraz miejsce należy do nas? - pisał Zbigniew Raszewski.

W czasie wojny to miejsce było popularnym celem niedzielnych wycieczek wśród młodzieży. Dziś jednak większość młodych mieszkańców Bydgoszczy i okolic nie ma pojęcia o jego istnieniu ani o historii, która sięga kilku tysięcy lat wstecz.

Miejsce w historii Kujaw i Pomorza

Zamczysko w Bydgoszczy to jedno z kluczowych miejsc związanych z wczesnośredniowieczną historią Pomorza i całego regionu. Jego strategiczna lokalizacja oraz solidne umocnienia obronne świadczą o wysokim poziomie organizacji społeczności zamieszkującej to grodzisko. Mimo bliskości ruchliwej drogi Bydgoszcz-Gdańsk przez długi czas pozostawało mało znane, jednak dziś ma potencjał, by stać się ważnym punktem turystycznym.

Dzięki odkrytym tu przedmiotom, takim jak fragmenty ceramiki, ostrogi, elementy oporządzenia czy resztki wałów obronnych, możemy lepiej zrozumieć życie dawnych mieszkańców grodu i jego rolę w historii Bydgoszczy oraz okolic.

Ślady dawnych osadników w Bydgoszczy

Innym istotnym świadkiem historii jest bydgoskie osiedle, dawniej wieś - Osowa Góra, która ma ponad 8 tysięcy lat historii, sięgając VI wieku p.n.e. To miejsce, związane z początkami cywilizacji, skrywa ślady osadnictwa z czasów środkowej epoki kamiennej. Odkrycia archeologiczne potwierdzają, że ówczesna społeczność zajmowała się rybołówstwem.

Koczownicy osiedlili się na tym terenie po ustąpieniu lodowca. Narzędzia kultury maglemoskiej, znalezione m.in. w okolicach Lisiego Ogona, świadczą o rozwiniętym przemyśle rybackim. Dziś można je podziwiać w zbiorach Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.

Grodzisko Pawłówek. Jedno z najstarszych śladów osadnictwa

Obszar Osowej Góry, kiedyś leżący nad zalaną wodami Pra-Wisły Doliną Kanału Bydgoskiego, był idealnym miejscem do zakładania obozów, głównie w pobliżu rzek i terenów podmokłych.

Jednym z najstarszych śladów osadnictwa w tym rejonie jest Grodzisko Pawłówek, datowane na czasy przed XII wiekiem, które zostało zniszczone w trakcie wojen polsko-pomorskich.